زردی از متداولترین بیماریهای نوزادان است؛ از همین رو طبق تحقیقات انجام شده سریعترین راه درمان زردی نوزاد، روشی مطمئن، بدون درد و با کمترین هزینه ممکن، دستگاه فتوتراپی (نوردرمانی) است.
بیلی روبین که از عوامل اصلی زردی نوزاد است برای سلولهای مغز سمی بوده و ممکن است به آن آسیب برساند و باعث بروز عوارض زردی نوزاد از جمله بیماری خطرناک کرن ایکتروس شود. دستگاه زردی نوزاد با پرتوهایی که میتابد سعی میکند بیلی روبین خون را تجزیه کند تا با دفع این مواد از بدن نوزاد، زردی هرچه سریعتر بهبود پیدا کند.
دستگاه نوردرمانی بهطور کلی عوارض خاصی ندارد، به کودک آسیب نمیرساند و هیچ اثر طولانیمدتی بر نوزاد باقی نمیگذارد. اما یکسری عوارض جانبی دستگاه زردی موجب شده است تا ما با این مقاله جامع، آنها را به شما معرفی کنیم تا از سلامتی فرزند خود مطمئن شوید.
آیا فتوتراپی برای مراقبین نوزاد خطری دارد؟
خیر، اگرچه برخی از افرادی که برای مدت طولانی در اطراف نورهای دستگاه هستند احساس تهوع خواهند داشت. پلاستیک زرد قرار گرفته در قسمت بیرونی جداره دستگاه ممکن است این اثر را کاهش دهد.
در صورتی که در منزل خود فرزند دیگری دارید بهتر است او را از فضای درمان دور نگه دارید و نگذارید که مدت طولانی به لامپهای دستگاه فتوتراپی خیره شود.
معمولا چه مدت زمان نیاز به فتوتراپی است؟
هیچ دستورالعمل خاصی برای زمان قطع فتوتراپی وجود ندارد. یکی از ملاکهای ما سن نوزاد است. در برخی موارد، فتوتراپی فقط برای 24 ساعت یا کمتر مورد نیاز است، در برخی موارد ممکن است به 5 تا 7 روز درمان نیاز باشد.
باید در طول استفاده از دستگاه زردی نوزاد، بیلی روبین خون مرتب اندازه گیری شود. و زمانی که بیلی روبین به حدی برسد که خطر ضایعات مغزی برطرف شود، فتوتراپی نیز اتمام پیدا میکند.
عوارض استفاده از دستگاه زردی نوزاد (فتوتراپی) چیست؟
دستگاه زردی نوزاد در حالت عادی خطر و آسیب زیادی برای نوزادان ندارد اما یکسری عوارض جانبی ممکن است در حین استفاده پیش بیاید که ما در ادامه مطلب آنها را توضیح دادهایم.
آسیب چشمان نوزاد
اگر هنگام استفاده از دستگاه زردی، چشمان نوزاد پوشانده نشود، دچار آسیبهای جدی از ناحیه شبکیه چشم میشود. پوشش پلاستیکی لامپ و دیواره دستگاه، از نور فرابنفش تا حدی جلوگیری میکند. بنابراین پوشاندن چشم نوزادان با چشم بند مخصوص زردی واجب است تا اشعههای مضر اسیبی به چشمان نوزاد شما نرسانند.
آسیب به اندام های تناسلی نوزاد
دستگاه فتوتراپی بهدلیل تابش پرتوها، تنها برای زمان محدود و قسمتهای خاص بدن نوزاد کارکرد مفید داشته و زردی را درمان میکند.
باید توجه داشته باشید که اندام تناسلی و قسمتهای زیرین پوشک نوزاد، نباید نور دستگاه را دریافت کنند، وگرنه دچار آسیبهای جبران ناپذیری میشوند. پس استفاده از پوشک و پوشاندن نواحی خاص بدن نوزاد امری ضروری است.
کم آبی بدن نوزاد (دهیدراته شدن)
بزرگترین عارضهای که دستگاه زردی نوزاد ایجاد میکند کم آبی یا دهیدراته شدن بدن نوزاد است.
بیلی روبین تجزیه شده توسط کبد، وارد صفرا شده و از طریق روده دفع میشود. این روند باعث اسهال شدن و دفع ادرار زیاد نوزاد میشود.
اسهال و دفع ادرار زیاد بدن باعث دهیدارته شدن (کم آبی) نوزاد میشود که افت قند شدید نوزاد را به همراه دارد. برای جبران این روند باید شیردهی و تغذیه مناسب کودک صورت بگیرد.
افزایش دمای بدن نوزاد
بدلیل واکنشهای بیوشیمی و تجزیه بیلی روبین، دمای بدن نوزاد افزایش پیدا میکند، چرا که جریان خون در مویرگهای پوست و ماهیچهها افزایش مییابد که یکی دیگر از دلایل کم آبی بدن نوزاد است.
درنهایت، مهم است که میزان ادرار نوزاد بادقت ثبت شود تا میزان آب از دست رفته به طور کامل کنترل گردد و به همان میزان تغذیه مناسب نوزاد صورت بگیرد.
جوش های ریز (راش های پوستی)
در برخی از نوزادان، بالارفتن زردی یا استفاده از دستگاه فتوتراپی، باعث بوجود آمدن جوشهای ریز یا به اصطلاح راشهای پوستی میشود. این جوشهای پوستی ممکن است در عرض ۲۴ ساعت پس از شروع درمان، در مناطقی که نور تابیده میشود، ایجاد گردد.
پس از اتمام درمان و رفع بیماری زردی، راشهای پوستی پس از 24 الی 48 ساعت از بین میروند.
با مشورت دکتر میتوان با استفاده از پماد زینک اکساید به بهبود روند درمان جوشهای ریز کمک کرد.
پوست پوست شدن بدن نوزاد
بهدلیل استفاده از دستگاه نوردرمانی و دهیدراته شدن ممکن است بدن نوزاد پوست پوست شود.
برای رفع پوستهها، میتوانید بعد از اتمام درمان زردی، 1 الی 2 بار بدن نوزاد را با لوسیون یا روغن زیتون چرب کنید. همچنین در طی درمان زردی روزانه 2 الی 3 مرتبه بدن نوزاد را با آبولرم بشورید و با پارچه یا پنبه خیس، پوست نوزاد را مرطوب کنید. این کار به آبرسانی و کاهش دمای بدن نوزاد کمک میکند.
ایجاد التهاب روی پوست نوزاد
قرار گرفتن بدن نوزاد در دستگاه که با لوسیون، روغن یا کرم، چرب شده باشد باعث ایجاد التهاب پوستی میشود. بنابراین تاکید میکنیم که نوزاد حتما با بدن خشک داخل دستگاه زردی قرار بگیرد. البته اگر قسمت زیر پوشک نوزاد که نوری دریافت نمیکند، چرب باشد ایرادی ندارد اما بقیه قسمتای بدن نوزاد بههیچوجه نباید هنگام استفاده از دستگاه فتوتراپی چرب باشد.
کاهش کلسیم و تغییر ریتم شبانهروزی نوزاد
پس از گذشت ۴۸ ساعت از شروع فتوتراپی, دفع ادراری کلسیم در نوزادان افزایش پیدا میکند.
استفاده از دستگاه زردی فقط در روز یا شب باعث تغییر چرخه تولید هورمونهای مفید کودک مانند کلسیم و ملاتونین و... میشود. ازین رو بهتر است نور درمانی به موازات چرخه شبانه روزی انجام شود تا از بروز اختلال و عوارض جلوگیری کرد.
سندرم نوزاد برنزه
سندرم نوزاد برنزه زمانی رخ میدهد که در حین استفاده از دستگاه زردی نوزاد رنگ پوست و ادرار به قهوهای تغییر پیدا میکند. معمولا این سندرم بیخطر پس از یک هفته از شروع درمان ایجاد و پس از قطع درمان طی چند هفته از بین میرود.
کمبود ویتامین ب 2
ویتامین ب 2 (ریبوفلاوین) به نور بسیار حساس است. مقدار زیادی از ریبوفلاوینی که در تمام سلولهای بدن یافت میشود، توسط فتوتراپی تجزیه میشود. بسیاری از نوزادان، به ویژه نوزادان نارس، هنگام تولد هم ذخیره ریبوفلاوین و هم جذب ریبوفلاوین روده ای کمی دارند که با نوردرمانی اکثر آنها از بین میرود.
با این حال نوزادان به ندرت نیاز به مکمل دارویی ویتامین ب 2 در طول فتوتراپی دارند. اما باید به حفظ و جایگزینی این ویتامین توجه داشت.
اثرات هماتولوژیک
گاهی به علت فتوتراپی، غشای گلبول قرمز، شکننده میشود و همولیز رخ میدهد.
کم بودن تعداد پلاکتهای خون ممکن است در نوزادان بعد از ۴۸ ساعت از شروع فتوتراپی مشاهده شود. اگر جبران پلاکتها از مغز استخوان کافی باشد، هیچ تغییری در تعداد پلاکتها قبل و بعد از فتوتراپی مشاهده نمیشود. در بیشتر موارد، تعداد پلاکتها پس از توقف فتوتراپی بهتدریج افزایش مییابد.
آسیب DNA
استفاده از دستگاه زردی نوزاد ممکن است به غشای سلولی و DNA در مواردی آسیب وارد کند.
اما این آسیب وارد شده جدی و خطرناک نبوده و در حقیقت هیچ عوارض جانبی طولانی مدتی از خود بجا نمیگذارد.
عوارض دستگاه زردی فلورسنت
از دستگاههای فلورسنت بیشتر در گذشته استفاده میکردند. لامپهای فلورسنت میتوانند با طول موجی که دارند زردی را درمان کنند اما اشعه مضر فرابنفش نیز تولید میکنند.
همچنین لامپهای فلورسنت در حین کار، گرما و حرارت تولید کرده و شدیدا داغ میشوند، بهطوری که ممکن است پوست نوزاد را دچار سوختگی کند در نتیجه برخورد آن با پوست کودک که در مواقعی بر اثر شکستگی لامپها رخ میدهد به شدت خطرناک است.
دستگاه فتوتراپی ال ای دی جایگزین دستگاههای قدیمی
در بین انواع دستگاه زردی نوزاد، دستگاه فتوتراپی ال ای دی بر خلاف دستگاه فلورسنت، به هیچ عنوان اشعه فرابنفش تولید نمیکند چرا که اساسا در تولید نور متفاوت عمل میکند بنابراین تابش نور آنها بر بدن نوزاد بههیچعنوان عوارضی ندارد همچنین این دستگاهها گرما تولید نمیکنند و پوست کودک از خطر سوختگی در امان است.
در مقاله سوختن نوزاد در دستگاه فتوتراپی به صورت اختصاصی درباره ی این موضوع و اینکه دستگاه های امروزی هم باعث بروز این مشکلات میسوزاند یا نه؟ اطلاع جامعی برای مطالعه شما قرار داده شده است.
استاندارد های دستگاه زردی نوزاد
دستگاه نوردرمانی (فتوتراپی) نیازمند رعایت استاندارهایی است تا نوزاد آسیب نبیند و از عوارض آن دور بماند.
طول موج اشعههای دستگاه نوردرمانی نباید بیشتر از 480 نانومتر باشد زیرا باعث سوختگی نوزاد در دستگاه زردی میشود همچنین طول موج کمتر از 450 نانومتر دیگر کارایی لازم را برای درمان زردی ندارد.
همچنین فاصله منبع نور با نوزاد و تعداد لامپ های استفاده شده برای درمان باید رعایت شود.
اندازه مخصوصی برای فاصله لامپها تا نوزاد مشخص نیست، همه آنها بستگی به شرایط و تعداد استفاده شده از لامپها دارد.
نکته مهمی که باید هنگام استفاده از فتوتراپی رعایت کنید این است که دستگاه باید حتما مجوز وزارت بهداشت و اداره تجهیزات را داشته باشد.
چگونه عوارض فتوتراپی را کاهش دهیم؟
بهتر است برای کاهش عوارض دستگاه استفاده از روش فتوتراپی را زمانی بکار ببرید که بدون آن، درمان در زمان کوتاه اتفاق نمیافتد زیرا زردی در بیشتر موارد نیاز به درمان خاصی ندارد مگر اینکه پزشک درمان خاصی را تجویز کند. حال به راهکارهای کاهش عوارض فتوتراپی میپردازیم
شیردهی مکرر: برای جلوگیری از پوسته پوسته شدن و کم آبی بدن نوزاد ( دهیدارته شدن)، افزایش دفعات شیردهی و تغذیه مناسب نوزاد کمک زیادی به کاهش عوارض دستگاه زردی میکند و در عین حال بیلی روبین خون را سریع تر از بین میبرد.
استفاده از چشم بند مخصوص و پوشش اندام خصوصی نوزاد: اشعههای مضر دستگاه زردی نوزاد میتواند به چشم نوزاد آسیب برساند. اما استفاده از چشم بند ضد نور، چشمان نوزاد را از این اشعهها محافظت مینماید. این چشم بندها باید آنتی باکتریال باشند تا باعث ایجاد حساسیت در نوزاد نشوند. همچنین برای محافظت از اندام های خصوصی نوزاد باید از پوشک استفاده کنید.
مشورت با پزشک متخصص: استفاده سر خود از داروهای گیاهی یا استفاده غلط از طب سنتی برای درمان زردی، یکی از راههای افزایش عوارض استفاده از دستگاه زردی است زیرا ممکن است نوزاد با مصرف دارو هنگام استفاده از دستگاه زردی بیشتر در معرض آسیب قرار بگیرد.
(قطره بیلی ناستر یکی دیگر از داروهای درمان زردی نوزاد است که مصرف آن در کنار دستگاه زردی (نوردرمانی) به درمان نوزاد شما کمک بسیاری میکند، اما باید توجه داشته باشید مصرف قطره زردی حتما باید با مشورت پزشک متخصص صورت بگیرد.)
دستگاه فتوتراپی استاندارد: در بازار دستگاههای دستساز زیادی یافت میشوند که ما استفاده از آنها را به هیچ عنوان توصیه نمیکنیم چرا که میتواند صدمات جبران ناپذیری به نوزاد شما وارد کند. دستگاه زردی نوزاد همانند دستگاههای مورد استفاده زردی گرام، باید تحت مجوز وزارت بهداشت و اداره تجهیزات باشد.
رفع عوارض دستگاه زردی نوزاد با زردی گرام!
از آنجا که فتوتراپی یک روش شایع برای درمان زردی نوزاد است، در کنار درمان آسان، سریع و کمهزینه یک سری عوارض جزعی دارد.
برای کاهش عوارض فتوتراپی و آسیب نرسیدن به نوزادان میتوان با رعایت نکات ایمنی حین درمان از بروز آنها جلوگیری کرد.
به همین دلیل زردی گرام با سالها تجربه و تخصص در کنار شماست تا بتوانید با اجاره دستگاه زردی نوزاد در تهران، مطابق استانداردهای وزارت بهداشت زردی نوزاد خود را در خانه درمان کنید.
چقد بچه باید تو دستگاه بمونه
سلام مهشاد عزیز
هیچ دستورالعمل خاصی برای زمان قطع فتوتراپی وجود ندارد. در برخی موارد، فتوتراپی فقط برای 24 ساعت یا کمتر مورد نیاز است، در برخی موارد ممکن است به 3 تا 4 روز درمان نیاز باشد.
دستگاه اب بدن نوزادو کم میکنه؟
سلام حلما عزیز
بزرگترین عارضهای که دستگاه زردی نوزاد ایجاد میکند کم آبی یا دهیدراته شدن بدن نوزاد است. بیلی روبین تجزیه شده توسط کبد، وارد صفرا شده و از طریق روده دفع میشود. این روند باعث اسهال شدن و دفع ادرار زیاد نوزاد میشود.
اسهال و دفع ادرار زیاد بدن باعث دهیدارته شدن (کم آبی) نوزاد میشود که افت قند شدید نوزاد را به همراه دارد. برای جبران این روند باید شیردهی و تغذیه مناسب کودک صورت بگیرد.
متشکرم
باسلام،
عزیزان حتما ازچشم بند و مای بیبی استفاده بشه تاازبرخورد اشعه به چشم و آلت تناسلی جلوگیری بشه.
هردوساعت یه بار بچه را اززیر دستگاه بردارید و بهش شیربدید.
مواظب دمای محیط هم باشین که متعادل باشه
سلام بابای کیان
ممنون از نظر شما و مواردی که فرمودید کاملا درست است.
امیدوارم کیان عزیز همیشه سلامت باشه
عوارض استفاده از دستگاه زردی نوزاد چیه؟
سلام ملیحه عزیز
امروزه استفاده از دستگاه زردی نوزاد بسیار مورد پسند و توجه قرار گرفتهاست؛ بههمین دلیل با رعایت موارد ایمنی و با مشاوره پزشک متخصص، هیچ ضرر یا خطری برای فرزند شما نخواهد داشت.
چجوری بفهمیم کی باید درمان با دستگاه زردی رو قطع کنیم
سلام هانی عزیز
باید در طول درمان و استفاده از دستگاه زردی نوزاد، بیلی روبین خون مرتب اندازه گیری شود و زمانی که بیلی روبین به حد نرمال برسد فتوتراپی نیز اتمام پیدا میکند.
اشعه دستگاه زردی نوزاد چیست؟
سلام محمدحسین عزیز
دستگاههای فتوتراپی نور آبی مخصوصی را با طول موجای خاصی به پوست نوزاد میتابانند که باعث شکست بیلی روبین و کمک به دفع آن از بدن میشوند.
علت بی حالی نوزاد زیر دستگاه زردی چیست ؟
سلام آریای عزیز
بهطور کلی بیحالی و خستگی از علائم اصلی زردی در نوزادان است و کمتر به دستگاه مربوط میشود.
آیا دستگاه برای زردی نوزاد ضرر دارد؟
سلام ماندانای عزیز
استفاده از دستگاه زردی نوزاد با رعایت نکات ایمنی، به عنوان محبوبترین و بهترین روش درمان زردی در منزل شناخته میشود.
یه سوال داشتم آیا بعد از استفاده از دستگاه بلید زردی پوست به طور کامل محو بشه؟
سلام طاهری عزیز
ممکن است پس از استفاده از دستگاه فتوتراپی، برخی از نقاط بدن نوزاد شما مانند دور چشم او زرد باقی بماند که دلیل آن استفاده از چشمبند مخصوص زردی است.
سلام.اگر چشم بند برای مدت کوتاهی از چشم نوزاد کنار برود خطر دارد؟
سلام سروش عزیز
کنار رفتن چشمبند مخصوص دستگاه زردی نوزاد، اگر در بازه بسیار کوتاهی بوده و در طی یک یا دو روز ناراحتی یا بیقراری از طرف نوزاد به چشم نمیخورد، عموماً خطری نخواهد داشت؛ اما توصیه میشود تا از تکرار این اتفاق جلوگیری کرده و اگر احساس نگرانی دارید حتماً به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
نور دستگاه برای افراد خونه مضره ؟
سلام سروش عزیز
نور دستگاه فتوتراپی نهتنها برای فرشته ناز شما خطرناک نخواهد بود، بلکه هیچ ضرری را متوجه دیگر افراد خانواده نخواهد کرد.
عوارضی که گفتند به ندرت برای نوزاد پیش میاد و به نکاتی که گفتن به راحتی رفع میشه
سلام سولماز شریفی عزیز
درسته، برای کاهش عوارض فتوتراپی و آسیب ندیدن نوزاد میتوانید با رعایت نکات ایمنی حین درمان از بروز آنها جلوگیری کنید.
برای اینکه نوزاد اصلاً زردی نگیره، چی کار میشه کرد؟
سلام امین اصغری عزیز
پیشگیری از زردی نوزاد به طور کامل ممکن نیست، اما تغذیه مناسب و مکرر نوزاد، مخصوصاً با شیر مادر، میتواند کمک کند. همچنین، بررسیهای منظم توسط پزشک در روزهای اول پس از تولد میتواند به شناسایی زودهنگام و مدیریت بهتر زردی کمک کند.
مرسی نگران شده بودم
آیا نور دستگاه زردی برای چشم نوزاد ضرر دارد
سلام محمود عزیز
برای جلوگیری از رسیدن نور دستگاه به چشمان نوزاد، از چشم بند مخصوصی استفاده میشود که همراه با دستگاه برای شما ارسال خواهد شد.
درود
آیا بعد قطع فتوتراپی بلافاصله میشه آزمایش خون داد؟ یا باید زمانی بگذره ؟
سلام نادر عزیز
انجام آزمایش خون بلافاصله پس از اتمام فتوتراپی مانعی ندارد؛ اما توصیه میشود 6 تا 12 ساعت به بدن نوزاد استراحت بدهید تا سطح بیلی روبین خون او متعادلتر شده و نتیجه آزمایش دقیقتر شود.