یکی از رایج‌ترین عارضه‌هایی که نوزادان و کودکان تازه متولد شده از گذشته تا به امروز به آن مبتلا می‌شوند، زردی یا همان یرقان است. زردی نوزاد می‌تواند به علت‌های زیادی به وجود بیاید و علائم و انواع زردی نوزاد نیز می‌تواند بسیار متفاوت باشد. به همین دلیل باورهای غلط درباره زردی نوزاد بسیار گریبان گیر خانواده‌های مسئول و دل‌سوز فرزند خود می‌شوند. به طور کلی می‌توان گفت که مصرف هرگونه مواد غذایی به غیر از شیر مادر، مگر در مواقع لزوم برای نوزاد توصیه نمی‌شود. ما خواستار این هستیم تا یک بار برای همیشه به این اشتباهات درباره زردی نوزاد پایان بدهیم و به تعدادی از سؤالات متداول درباره زردی پاسخ بدهیم.
درمان زردی نوزاد با لیمو شیرین
لیمو شیرین یک منبع غنی از ویتامین C بوده و مصرف آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها توصیه میشود؛ هرچند استفاده از لیمو شیرین برای درمان زردی نوزاد تا به امروز رد یا تأیید نشده است. می‌توان گفت که مصرف آن برای تأمین و تقویت ایمنی بدن فرزند شما مؤثر خواهد بود، اما حتماً قبل از مصرف با پزشک متخصص خود مشورت نمایید؛ زیرا ممکن است برای نوزاد ناز شما مفید نباشد یا حتی بدن او به آن حساسیت نشان بدهد.
ماست برای زردی نوزاد
ماست به عنوان یک ماده غذایی، منبعی سرشار از فیبر، کربوهیدرات، پروتئین، پتاسیم، کلسیم، فسفر، K، B2، B6 و B12 است که استفاده از آن بسیار توصیه میشود؛ اما مصرف مستقیم ماست برای زردی نوزاد اصلاً توصیه نشده و جز دسته باورهای اشتباه درباره زردی نوزاد است. پس چرا در بسیاری از موارد، ماست برای زردی نوزاد توصیه میشود؟
در این باره می‌توان گفت که ماست غذایی با طبع سرد بوده که می‌تواند با متعادل نگه داشتن طبع بدن مادر، شیری که در بدن او تولید میشود را متعادل کرده و به رفع و درمان زردی نوزاد از طریق شیر خود کمک بسیاری کند، همان طور که به سلامت مادر در دوران پس از بارداری و شیردهی نیز کمک می‌رساند.
مصرف ماهی برای زردی نوزاد
مصرف جیوه برای نوزاد به خصوص نوزادانی که زردی دارند به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. یکی دیگر از باورهای غلط درباره زردی نوزاد، استفاده از ماهی در زمانی که کودک هنوز به دنیا نیامده است، برای جلوگیری از زردی نوزاد در دوران بارداری است. همان طور که می‌دانید، استفاده از مواد غذایی که دارای جیوه هستند نه برای مادر در دوران بارداری توصیه میشود و نه برای فرزند.
انار برای زردی نوزاد
استفاده از انار برای درمان زردی به طور مستقیم برای نوزادان به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. عوارض دادن آب انار به نوزاد می‌تواند بسیار خطرناک باشند، زیرا خاصیت اسیدی داشته و برای معده و روده نحیف نوزادان که به تازگی شکل گرفته است، بسیار مضر است. این باور غلط درباره زردی نوزاد نیز جز گزینه‌هایی است که حتماً باید به آن دقت داشته باشیم. اما از جهاتی می‌تواند برای مادر و شیری که در بدن خود تولید میکند مناسب باشد. انار و آب انار منبعی عالی برای تأمین پروتئین، کلسیم، ویتامین، آهن، ویتامین C، ویتامین B، ویتامین K ، پتاسیم و مهم‌تر از همه، فولیک اسید است. استرس و اضطراب باعث ترشح هورمون کورتیزول میشود که مقدار زیاد آن بسیار برای بدن مادر و نوزاد مخرب است. انار به واسطه فولیک اسید موجود در خود، خاصیت آنتی اکسیدان داشته و وجود اندازه و به مقدار آن، اثر مخرب کورتیزول را خنثی میکند و می‌توان گفت که به طور مستقیم و از طریق شیر مادر، به بهبود زردی نوزاد کمک میکند.
زردی بی ضرر بوده و خطرناک نیست
زردی نوزاد که به طور کلی از تجمع بیلی روبین و عدم دفع آن از بدن نوباوگان به وجود می‌آید، بسیار همه گیر است. درصد ابتلای نوزادان به زردی نزدیک به 80درصد است که دلیلی بر شایع بودن آن است. این باور غلط درباره زردی نوزاد وجود دارد که زردی کاملاً بی خطر بوده و لازم نیست که درباره آن نگرانی داشت. تا حدودی این مسئله که زردی عمدتاً بی خطر بوده و خود به خود درمان میشود غلط نیست و می‌توان با کارهای ساده‌ای از جمله اجاره دستگاه زردی نوزاد و استفاده از قطره بیلی ناستر در طول پروسه استفاده از دستگاه و درمان، البته با مشورت پزشک متخصص، کافی باشد؛ اما سهل انگاری و درمان خودسرانه یا دیر آن ممکن است باعث بروز عارضه‌ها و بیماری‌های خطرناک‌تر و ریسکی‌تری از جمله کرن ایکتروس شود. این عارضه در مراحلی ممکن است حتی باعث آسیب جدی و دائمی به مغز شود.
مهتابی برای زردی نوزاد
استفاده از مهتابی، زردی نوزاد را درمان میکند؛ باوری به شدت غلط!
دستگاه زردی نوزاد یا همان فتوتراپی، لامپ‌های خاصی دارد که با تولید طول موج نوری خاصی از رنگ آبی، باعث شکست و تجزیه راحت‌تر بیلی روبین موجود در خون نوزادان شده و به دفع آن کمک بسیاری میکند. در گذشته در انواع دستگاه زردی از لامپ‌های فلورسنت استفاده می‌شد که به دلایل زیادی دیگر استفاده نمی‌شوند. دستگاه‌های جدیدتر با استفاده از لامپ‌های ال ای دی ساخته می‌شوند که بسیاری از نقاط ضعف لامپ‌های فلورسنت را نداشته و بسیار محبوب‌تر و ایمن‌تر هستند.
موز برای زردی نوزاد
موز دارای موادی ضروری است که به کنترل فشار خون کمک میکند، سیستم ایمنی را تقویت کرده، به سلامتی قبل کمک کرده و خلق و خو را تنظیم میکند. موز منبع مغذی از پتاسیم، ویتامین B6، ویتامین C، فیبر و انواع آنتی اکسیدان‌ها است که به تنهایی بسیار برای سلامتی مفید است. اما استفاده مستقیم موز هم برای نوزادان به‌هیچ وجه توصیه نمی‌شود. مصرف مواد خوراکی با طبع گرم نیز معمولاً برای مادران باردار توصیه نمی‌شود. موز هم جزو دسته مواد غذایی با طبع گرم حساب میشود و مصرف آن در دوران بارداری پیشنهاد نمی‌شود.
خوردن گردو برای زردی نوزاد
طبع غذایی گردو از لحاظ گرمی یا سردی، بسیار گرم است. همان طور که گفته شد استفاده از مواد غذایی با طبع گرم برای مادرانی که فرزند خود را آبستن هستند معمولاً توصیه نمی‌شود، مگر به مقدار کم یا با مشورت پزشک؛ زیرا آجیل‌ها دارای منابع غنی از آنتی اکسیدان‌ها و فیبر هستند که به سلامت مادر کمک می‌کنند. همین مورد برای کودکان نیز صدق میکند و نه تنها گردو بلکه بسیاری از آجیل‌ها که خیلی‌ها مصرف آن‌ها را توصیه می‌کنند، به طور مستقیم برای نوزادان پیشنهاد نمی‌شوند. همواره باید در نظر داشته باشید که مصرف هرگونه ماده غذایی توسط فرشته ناز شما با توصیه و مشورت پزشک متخصص باشد تا کمترین ریسکی متوجه فرزند دلبند شما نشود.
شیر مادر باعث زردی میشود
نمی‌توان گفت که تأثیر شیر مادر در زردی نوزاد، جزو باورهای غلط درباره زردی نوزاد است؛ برخلاف تصور رایج، شیر مادر به طور 100درصدی باعث زردی نمی‌شود. در واقع، آغوز، اولین شیری که مادر بعد از زایمان تولید می کند، حاوی آنتی بادی‌های مهمی است که می تواند به محافظت از نوزاد در برابر عفونت کمک کند. قطع شیر مادر به دلیل زردی توصیه نمی شود، زیرا این امر می تواند نوزاد را از مواد مغذی و آنتی بادی های مهم محروم کند.
شیردهی کمتر یا قطع شیردهی برای کاهش زردی
این باور اشتباه درباره زردی که بالاتر به آن اشاره کردیم، تنها اثری که روی نوزاد خواهد گذاشت، محرومیت او از مواد مغذی و حیاتی موجود در شیر مادر است. به طور کلی تنها ماده غذایی نوزاد به صورت طبیعی، شیر مادر است و قطع کردن شیردهی یا به اصطلاح گرفتن نوزاد از شیر، باعث میشود که بدن او ضعیف‌تر شود. از طرفی بیلی روبین موجود در خون نوباوگان عمدتاً از طریق دستگاه دفع یعنی ادرار و مدفوع از بدن خارج میشود و مصرف کمتر مواد غذایی یا همان شیر، باعث میشود که بیلی روبین کمتری از طریق مدفوع و ادرار از بدن نوزاد خارج شود.
فقط نوزادان نارس دچار زردی می‌شوند
ممکن است به‌خاطر بروز برخی اتفاقات، نوزادان زودتر از زمان موعد به دنیا بیایند که به اصطلاح به این فرشتگان ناز، نوزادان نارس گفته میشود. زودرس بودن نوزاد به معنی نارس بودن کبد آن‌ها نیز است. اما این باور غلط درباره زردی نوزاد که تنها نوباوگان زودرس به یرقان مبتلا می‌شوند، تفکری کاملاً اشتباه است؛ زیرا ابتلا به این عارضه شایع جدا از همه گیری آن، دلایل زیاد دیگری دارد که فقط به نارس بودن ارگان‌های نوزادان بستگی ندارد؛ از جمله عدم تطلبق گروه خونی نوزاد با مادر و انباشت بیلی روبین در جنین قبل از تولد.
آیا خاکشیر برای زردی نوزاد مفید است؟
باور غلط دیگری که بارها به اشتباه به خانواده‌های دل‌سوز و مسئول توصیه میشود. همان طور که گفته شد، مصرف مستقیم هر ماده غذایی توسط نوزاد بدون مشورت پزشکی، اکیداً پیشنهاد نشده و گاهاً حتی منع میشود. خاکشیر طبع سرد دارد و مصرف به اندازه آن باعث میشود تا طبع بدن مادر باردار متعادل شود و به رشد نوزاد تا حدی کمک میکند؛ اما تکرار میشود که مصرف مستقیم آن توسط نوزاد اصلاً توصیه نمی‌شود.
نور خورشید زردی را درمان میکند
قرار دادن نوزاد در معرض نور خورشید که در مواردی به اشتباه به عنوان فتوتراپی نیز شناخته میشود، می‌تواند در برخی از موارد به درمان زردی کمک کند. این باور درباره زردی نوزاد را نمی‌توان غلط خواند، اما به طور کلی درست هم نیست. می‌دانیم که نور خورشید جدا از رساندن ویتامین D به بدن نوزاد، باعث تعرق و دفع مقداری بیلی روبین از بدن او نیز میشود. با این حال، این تنها روش درمانی نیست و همیشه مؤثر نیست. مهم است که از دستورالعمل‌های پزشک در مورد نحوه و زمان قرار دادن نوزاد در معرض نور خورشید پیروی کنید؛ زیرا در مواردی ممکن است قرارگیری در زیر نور خورشید برای پوست نوزاد نه تنها مفید نباشد، بلکه مضر هم باشد و باعث ایجاد حساسیت یا سوختگی شود.
زردی با علائم خاصی قابل تشخیص است
در حالی که زردی معمولاً با زرد شدن پوست و چشم‌ها مشخص میشود، اما ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشد، مانند:
- خواب آلودگی بیش از حد
- بی اشتهایی
- مدفوع و ادرار بی رنگ یا به رنگ قهوه‌ای کم رنگ
- بی قراری
- اختلال در خواب و استراحت نوزاد
- احساس درد
- بی حالی
- گریه کردن بیش از حد
- ادرار تیره
- اسپاسم عضلانی
به طور کلی می‌توانیم خیالتان را راحت کنیم که عموماً علائم زردی در نوزادان مشخص بوده و خیلی نادر است که زردی بدون تغییر رنگ پوست نوزاد، جلوه‌گر شده و بروز پیدا کند. شایان ذکر است که همواره اگر متوجه هر یک از این علائم در نوزاد دلبند خود شدید، مهم است که فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا ریسک این عارضه را به صفر نزدیک‌تر کنید.
درمان زردی همیشه ضروری بوده و نیاز به بستری در بیمارستان است
در اکثر موارد، زردی خفیف بدون درمان برطرف میشود. این مورد جزو باورهای غلط درباره زردی نوزاد به شمار نمی‌رود. ممکن است به یاد داشته باشید که مادربزرگ‌های ما روش درمان زردی نوزاد با طب سنتی را بیشتر ترجیح داده و از آن‌ها استفاده می‌کردند؛ مانند استفاده از ترنجبین یا پختن آش زردی. با این حال، اگر زردی شدید باشد یا دیرتر از حد معمول ظاهر شود، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. گزینه‌های درمانی معمول شامل فتوتراپی، تعویض خون و دارو است.
آزمایش زردی نوزاد همیشه با خونگیری انجام میشود
برای اندازه‌گیری مقدار بیلی روبین موجود در خون نوزاد، دو روش معمول وجود دارد:
1- دستگاه تست زردی نوزاد
2- تست زردی نوزاد با خونگیری
اگر جزو آن دسته از خانواده‌هایی هستید که دوست ندارید کوچک‌ترین ناراحتی برای فرشته ناز خود ببینید، احتمالاً از روش خونگیری تصویر خوبی ندارید، هرچند که درد چندانی نداشته و بسته به تجربه و مهارت فردی که آزمایش می‌گیرد، می‌تواند حتی گزینه مناسبی باشد. اما این باور غلط درباره زردی نوزاد نیز نباید دیگر وجود داشته باشد، زیرا مناسب‌ترین و محبوب‌ترین گزینه آزمایش زردی نوزاد با دستگاه بیلی چک است. به قدری این روش محبوب واقع شده است که حتی خدمات تست زردی نوزاد در منزل نیز در اختیار والدین مسئول قرار دارد.
زردی همیشه نشانه‌ای از یک مشکل جدی است
در حالی که زردی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشد، اما می‌توان گفت که همیشه این‌طور نیست. در واقع، زردی خفیف در بسیاری از نوزادان شایع است و بدون هیچ مشکلی برطرف میشود. در ذهن داشته باشید که همواره با پزشک متخصص خود در ارتباط باشید و از مشاوره‌ای او استفاده نمایید.
فقط پزشکان می‌توانند زردی را تشخیص دهند
در حالی که مراجعه به مراکز تست زردی نوزاد و استفاده از کمک پزشکان می‌تواند تشخیص زردی را آسان‌تر و مطمئن‌تر کند، اما شما نیز می‌توانید علائم آن را در خانه بررسی کنید. زرد شدن پوست و چشم‌های نوزاد در مراحل اولیه و رفته‌رفته در صورت، قفسه سینه و شکم و در انتها پاهای نوزاد یکی از مهم‌ترین علائم زردی در نوزادان است. اگر متوجه زرد شدن پوست نوزاد خود شدید، مهم است که برای ارزیابی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. باز هم در ذهن داشته باشید که علائم ابتلای نوزاد به زردی تنها در این موارد خلاصه نمی‌شوند که پیش‌تر در همین متن به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
هیچ راهی برای پیشگیری از زردی وجود ندارد
می‌دانیم که هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از زردی وجود ندارد که رد یا تأیید شده باشد، اما کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلای نوزاد خود به آن انجام دهید؛ کارهایی که در جهت تقویت سیستم ایمنی بدن مادر و نوزاد بسیار مؤثر هستند، از جمله:
- اطمینان از شیردهی مکرر به نوزاد در چند روز اول پس از تولد
- نظارت بر افزایش وزن نوزاد
- توجه به بروز علائم زردی
- تغذیه در دوران بارداری برای جلوگیری از زردی نوزاد
- ارتباط مکرر با پزشک درمانگر
زردی همیشه در روزهای اول پس از تولد ظاهر میشود
در حالی که زردی معمولاً در چند روز اول پس از تولد ظاهر میشود، اما می‌تواند دیرتر نیز رخ دهد. در برخی موارد محتمل است که زردی در روزهای جلوتر خود را نشان دهد، حتی در بزرگسالی!
پس این باور غلط درباره زردی نوزاد که یرقان فقط در روزهای اول پس از تولد بروز پیدا میکند را از اطلاعات خود حذف کنید. اگر در هر زمانی متوجه زرد شدن پوست نوزاد خود شدید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
زردی گرام، حامی خانواده‌های مسئول در درمان زردی نوزاد
در این مطلب سعی داشته‌ایم تا باورهای غلط درباره زردی نوزاد را دانه به دانه نام برده و هریک را توضیح دهیم. به طور کلی می‌توان یادآوری کرد که یرقان در نوزادان بسیار شایع بوده و عارضه‌ای همه‌گیر و معمول در روزهای اول پس از تولد است؛ اما نادیده گرفتن آن یا سهل‌انگاری در درمان زردی می‌تواند بسیار خطرناک بشود، به حدی که به سلول‌های مغزی به طور دائمی آسیب بزند.
شما می‌توانید با تماس با شماره 09122771364 تماس بگیرید و از مشاوره رایگان متخصصین ما درباره اجاره دستگاه زردی نوزاد یا خدمات تست زردی نوزاد در منزل بهره‌مند شوید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این عارضه و مبارزه آسان‌تر با آن، به وبلاگ ما سر بزنید و اطلاعات خود را با اطلاعات به‌روز جهانی آپدیت کنید.
مطالب را برای دوستان و آشنایان خود ارسال نمایید تا برای آن‌ها نیز مفید واقع شود. نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما در میان بگذارید و ما و هم‌وطنان خود را در مسیر آگاهی رسانی درباره زردی یاری کنید.
ممکنه بچه با خوردن شیر مادرش زردی بگیره؟
اگر زردی نوزاد درمان نشود چه میشود؟
سلام یاس عزیز
سهل انگاری یا دیرکرد در درمان زردی می‌توانمد باعث بروز عارضه‌ها و بیماری‌های حادی شوند که تا بزرگسالی تاثیر خود را خواهند گذاشت. مقاله عوارض زردی نوزاد می‌تواند پاسخ جامع‌تری به سؤال شما بدهد.
اگر به بچم آش زردی بدم ممکنه خوب شه؟
سلام سحر عزیز
آش زردی یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها در درمان زردی است که باعث برون روی کودک و دفع بیلی روبین از بدن او میشود؛ اما به طور کلی مصرف مستقیم هیچ ماده غذایی به جز شیر مادر برای نوزاد توصیه نمی‌شود، مگر با تجویز پزشک.
با توجه به خواص موز برای زردی چجوری باید اونو به نوزاد بدیم بخوره
سلام زهرا اویسی عزیز
استفاده مستقیم موز برای نوزادان به‌هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
ایا خوردن موز در بارداری باعث زردی نوزاد میشود
سلام محمد نادریان عزیز
تا به امروز توصیه‌ای عدم مصرف موز در دوران بارداری برای جلوگیری از زردی انجام نشده است. درواقع این موضوع تا به حال رد یا پذیرفته نشده است.
قطره بیلی ناستر و رنگ مدفوع باهم مرتبطن؟
سلام لیلای عزیز
قطره بیلی ناستر به منظور کمک به دفع بیلی روبین از طریق مدفوع و ادرار مصرف میشود؛ پس مشاهده تغییر رنگ مدفوع و ادرار نوزاد در دوره مصرف قطره بیلی ناستر طبیعی خواهد بود.
متشکرم فکر میکردم میشه به نوزاد تازه رسیده یسری خوردنیهارو داد